Van de bijbel weet ik vrij weinig. Te weinig eigenlijk. Ik heb er altijd van gedacht dat het niet mijn boek was. Nou vind ik nog steeds dat er aan de stijl wel wat te verbeteren valt. Hoe je met behoud van inhoud iets toegankelijk kunt maken in een moderne taal is mij net zo’n raadsel als de diepte van de bijbelverhalen.
De toren van Babel, daarvan heeft iedereen gehoord. De babelvis, een uitvinding ontsproten aan het brein van Douglas Adams, is een in-ear vertaalapparaat, ongeveer zoals google translate, maar dan fijner. Met moderne technologie overwinnen we taalbarrieres over de hele wereld. Eigenlijk al jaren. Toch was het volgens de toenmalige curatoren van macht, de kerk en de andere pipo’s met dure kleren belangrijk om JHVH te laten spreken in koninklijk meervoud: “laat Ons hun spraak aldaar verwarren”:
En de ganse aarde was van enerlei spraak en enerlei woorden. Maar het geschiedde, als zij tegen het oosten togen, dat zij een laagte vonden in het land Sinear; en zij woonden aldaar. En zij zeiden een ieder tot zijn naaste: Kom aan, laat ons tichelen strijken, en wel doorbranden! En de tichel was hun voor steen, en het lijm was hun voor leem. En zij zeiden: Kom aan, laat ons voor ons een stad bouwen, en een toren, welks opperste in den hemel zij, en laat ons een naam voor ons maken, opdat wij niet misschien over de ganse aarde verstrooid worden! Toen kwam de Heere neder, om te bezien de stad en den toren, die de kinderen der mensen bouwden. En de Heere zeide: Ziet, zij zijn enerlei volk, en hebben allen enerlei spraak; en dit is het, dat zij beginnen te maken; maar nu, zoude hun niet afgesneden worden al wat zij bedacht hebben te maken? Kom aan, laat Ons nedervaren, en laat Ons hun spraak aldaar verwarren, opdat iegelijk de spraak zijns naasten niet hore. Alzo verstrooide hen de Heere van daar over de ganse aarde; en zij hielden op de stad te bouwen. Daarom noemde men haar naam Babel; want aldaar verwarde de Heere de spraak der ganse aarde, en van daar verstrooide hen de Heere over de ganse aarde.
Maar waarom lieten die paarse broeken van weleer de oorsprong van de kosmos deze actie uithalen? Wel schandelijk dat ze van al die magie een toegeëigende spraakbuis dachten te kunnen maken, maar hey, die neiging hebben mensen met een groot ego nu eenmaal. Maar waarom?
Toen de gemeenschap groter en groter werd, ging die ook grotere en grotere werken realiseren, tot het naar de hemel reikte. Het is aan elkaar gerelateerd. Hoe groter de samenwerkende groep, hoe groter en complexer het resultaat. Tot het nadert aan de magie van JHVH zelf, daar waren die paarse broeken geloof ik wat angstig voor. Ik geloof persoonlijk niet zo in het boze mannetje in de lucht, maar ik geloof wel in de kracht van het geloof in een boos mannetje in de lucht. JHVH laat zich niet beperken, niet door een torentje hier of daar in elk geval. De kracht is zo groot en zo ongrijpbaar dat er niets is dat het kan inperken of kan benaderen.
Kleine gemeenschappen die elkaar niet begrijpen hebben nogal de neiging het niet met elkaar eens te zijn. Je slaat eens iemand met een stuk hout de hersens in, zeg maar. Maar het blijft bij moord op kleine schaal. We zijn namelijk in kleine groepen, geografisch verdeeld in clustertjes, niet in staat om zulke monstreuze wapens te maken dat met een druk op de knop een grote stad kan worden vernietigd. Met vereende krachten is ons dat in een grote gemeenschap later wel gelukt, met een kernbom. Hoera. De pendel was wel heel ver uitgeslagen dat we ons daartoe hebben laten verleiden.
Het was vast niet het doel van de kerk met paarse broeken om onder de vlag van een set gemeenschappelijke waarden (de 10 geboden) eeuwenlang steeds grotere oorlogen te voeren, met als uitkomst de vermenging met staten en internationale belangen tot uiteindelijk mensen in een enkele seconde werden verbrand en weggeblazen als een stofje in de wind. Er zat een les in de toren van Babel verborgen die de schrijvers van het verhaal zelf niet hebben begrepen.
Mooi verhaal vervat in een paar regels onbegrijpelijke verouderde tekst.
